Veel ouders hebben vragen over de (verplichte) doorstroomtoets in groep 8. In dit artikel geef ik antwoord op veel gestelde vragen en help ik je om je kind voor te bereiden op deze alles beslissende toets.

Wat is de doorstroomtoets?

De doorstroomtoets (voorheen de eindtoets) is een landelijke toets die alle leerlingen in groep 8 maken.
De toets meet niet alleen wat een kind heeft geleerd op de basisschool, maar helpt ook bij het bepalen van een passend schooladvies voor het voortgezet onderwijs.

De doorstroomtoets toetst kennis en vaardigheden op drie hoofdonderdelen:

1. Taalverzorging en spelling
2. Lezen (waaronder begrijpend lezen)
3. Rekenen

Sommige versies bevatten ook onderdelen als woordenschat of studievaardigheden (tabellen, grafieken, schema’s  lezen).

Het doel van de toets is niet om kinderen te beoordelen, maar om te kijken welk niveau van het voortgezet onderwijs het beste bij hen past.

Van eindtoets naar doorstroomtoets

Tot en met 2022 werd de toets bekend als de eindtoets, afgenomen ná het schooladvies.
Sinds 2023 is de naam gewijzigd in doorstroomtoets en vindt de afname eerder plaats in het schooljaar, meestal in februari.

De reden: de toets moet meewegen in het schooladvies. Het advies van de leerkracht komt eerst, maar als een leerling beter presteert op de doorstroomtoets dan verwacht, kan het schooladvies naar boven worden bijgesteld.

Dat maakt de toets extra belangrijk: het is een kans voor leerlingen om te laten zien wat ze écht kunnen.

Waarom oefenen voor de doorstroomtoets?

Oefenen helpt leerlingen om vertrouwd te raken met de vraagvormen, het tempo en de manier van denken die in de toets worden gevraagd.
Het gaat niet om het “ stampen” van kennis, maar om het ontwikkelen van inzicht, strategie en zelfvertrouwen.

Belangrijke redenen om te oefenen:

• Zelfvertrouwen: kinderen weten wat ze kunnen verwachten en voelen zich rustiger.
• Strategie: ze leren hoe ze vragen kunnen aanpakken en tijd slim indelen.
• Inzicht: oefenen laat zien welke onderdelen nog wat extra aandacht nodig hebben.
• Tempo: door te oefenen met toetsvragen leren kinderen omgaan met tijdsdruk.

Kortom: oefenen is geen doel op zich, maar een manier om kinderen voorbereid en ontspannen aan de toets te laten beginnen.

Wat komt er in de doorstroomtoets aan bod?

1. Taalverzorging en spelling

Hierbij draait het om correcte spelling, grammatica en zinsbouw.
Leerlingen krijgen bijvoorbeeld vragen over:

• Werkwoordspelling (d/t-regels, tegenwoordige en verleden tijd).
• Meervouden en verkleinwoorden.
• Woordsoorten en zinsdelen.
• Woordbetekenissen en samenstellingen.

2. Begrijpend lezen

Dit onderdeel vraagt kinderen om teksten te lezen, begrijpen en interpreteren.
Ze moeten hoofdgedachten herkennen, verbanden leggen, conclusies trekken en de bedoeling van de schrijver ontdekken.
Wie goed is in begrijpend lezen, scoort vaak ook beter op de andere onderdelen, omdat taalbegrip overal terugkomt.

Oefenen met teksten uit oefenboeken zoals Begrijpend lezen oefenen voor groep 8 (Boekenbestellen.nl) helpt leerlingen hun leesbegrip te versterken, een belangrijke voorbereiding op dit deel van de toets.

3. Rekenen

Bij rekenen gaat het om inzicht en toepassen van kennis, niet alleen om sommen uitrekenen.
De toets bevat opgaven over:

• Getalbegrip en cijferen
• Breuken, procenten en verhoudingen
• Meten, tijd en geld
• Grafieken, tabellen en diagrammen

Veel kinderen vinden rekenen in context lastig (bijvoorbeeld bij verhaalsommen).
Daarom is oefenen met toepassingsgerichte sommen cruciaal!

Hoe kun je het beste oefenen?

1. Oefenen met echte toetsvormen

Gebruik oefenmateriaal dat lijkt op de echte doorstroomtoets.
Daarin staan meerkeuzevragen, realistische teksten en rekenproblemen met een verhaal.
Goede oefenboeken geven niet alleen de juiste antwoorden, maar leggen ook uit waarom een antwoord goed is, dat vergroot het inzicht.

2. Spreid het oefenen

Korte oefenmomenten werken beter dan lange sessies.
Bijvoorbeeld:

• 10 minuten begrijpend lezen op maandag,
• 15 minuten rekenen op woensdag,
• 10 minuten spelling of woordenschat op vrijdag.

Regelmaat helpt om kennis op te bouwen zonder overbelasting.

3. Bespreek de fouten

Het bespreken van fouten is leerzamer dan alleen het halen van goede antwoorden.
Vraag bij elke fout:

“Wat dacht je toen je dit antwoord koos?”
“Wat maakt dat het andere antwoord beter past?”

Zo leert een kind om na te denken over zijn eigen denkproces en dat is precies wat de toets meet.

4. Werk aan leesvaardigheid

Begrijpend lezen is de basis van alles: als een leerling de tekst in een rekenvraag of instructie niet goed begrijpt, kan hij de so mook niet oplossen.
Lees dus veel, praat over teksten, en oefen met het uitleggen van wat je leest.

Rust en mindset

De doorstroomtoets is belangrijk,  maar geen reden tot stress.
Kinderen die weten ddat de toets hen kan helpen (en  niet “afrekenen”) presteren beter.
Leerkrachten en ouders kunnen die rust bevorderen door te benadrukken:

• dat de toets een momentopname is,
• dat het schooladvies breder wordt bepaald,
• en dat fouten maken erbij hoortt.

Een rustige, positieve houding is vaak de beste voorbereiding van allemaal.

Handige oefenmaterialen

Er bestaan verschillende manieren om om te oefenen:

• Online oefenplatforms met voorbeeldtoetsen.
• Klassikale oefentoetsen onder begeleiding van de leerkracht.
• Oefenboeken waarin de vraagvormen en strategieën stap voor stap worden uitgelegd.

Een praktisch hulpmiddel is het oefenboek Doorstroomtoets oefenen van Ruud van den Berg. (Je vindt dit ook op Boekenbestellen.nl).
Het boek helpt kinderen hun begrip te versterken, een vaardigheid die onmisbaar is voor de doorstroomtoets en verder.

Tot slot

De doorstroomtoets in groep 8 is een belangrijk moment, maar vooral een kans: een kans om te laten zien wat een kind kan en hoe ver het gekomen is.
Door op een rustige, gespreide manier te oefenen met taal, lezen en rekenen, bouwen kinderen niet alleen kennis op, maar ook vertrouwen.

Wie begrijpt hoe hij moet lezen, rekenen en redeneren,  heeft een voorsprong,  niet alleen op de toets, maar ook op de middelbare school.

Goed oefenen is dus geen extra belasting, maar een investering in zelfvertrouwen, inzicht en succes!