Het lijkt wel alsof het automatiseren een ondergeschoven kindje begint te worden in het basisonderwijs. Als ik kijk naar de kinderen die ik in mijn praktijk bijles geef, valt me één ding op: de tafels worden net zo snel vergeten als aangeleerd.

En dat terwijl die tafels de basis vormen van het verdere rekenonderwijs! Bij cijferen heb je ze nodig, bij staartdelingen, bij het oplossen van verhoudingstabellen, rekenen met breuken en ga zo maar door.

Ik heb gemerkt dat het zinloos is om de hele tijd “droog tafels te stampen”. Dat werkt wel in het begin, om ze eigen te maken, maar niet om ze te onderhouden.

Warmhouden dat tafeldiploma

Mijn beleving is bijna alsof kinderen die eenmaal een tafeldiploma hebben, volledig los worden gelaten door hun ouders en leerkrachten. De tafels hoeven ineens niet meer gestampt te worden, want dat diploma hangt al aan de muur.

Het is juist zo belangrijk om de tafels warm te houden. Het is net als met autorijden: wanneer je je rijbewijs haalt, moet je toch echt regelmatig even in de auto stappen om het gevoel niet kwijt te raken. Waarschijnlijk geldt voor zwemmen hetzelfde.

Spelenderwijs

Nadat de tafels eigen gemaakt zijn, is het van belang om ze te blijven onderhouden. Zoals gezegd kan dat natuurlijk door kinderen droge kost te serveren. Via websites als sommenprinter kun je heel eenvoudig tientallen werkbladen printen. Maar dat zal weinig soelaas bieden. Je wil immers dat een kind weliswaar zijn tafels onderhoudt, maar dat niet al te zeer beseft. Spelenderwijs rekenen is dan ook zeker aan te raden.

In veel bordspelletjes wordt gebruik gemaakt van rekenen en werken met cijfers: kijk eens naar Monopoly, kolonisten van Catan, UNO en ganzenbord. Cijfers over en weer, tellen met de dobbelsteen en strategisch “vooruit rekenen”.

Wie echt gericht wil spelen op het gebied van tafels, kan natuurlijk ook talloze spelletjes kopen die een educatieve klinkslag hebben. Of nog makkelijker – en goedkoper – is het om ze te downloaden, zoals dit Reken Monopoly en deze Breuken Pizzeria. Allemaal makkelijke, leuke spelletjes om rekenen te onderhouden, zonder dat een kind in de gaten zal hebben dat het eigenlijk aan het rekenen is.

Spelletjes bedenken

Zelf spelletjes bedenken kan ook heel leuk en zinvol zijn. In mijn praktijk komen veel kinderen en ik blijf me erover verbazen dat ze zo creatief zijn. Gewoon met twee dobbelstenen worden de leukste spelletjes bedacht, door de kinderen zelf. Bijvoorbeeld:

• Ik gooi met twee dobbelstenen en tel ze bij elkaar op
• Ik gooi eerst met de ene dobbelsteen en vermenigvuldig dat met wat ik op de tweede dobbelsteen gooi

Ook ouders zijn creatieve spelletjesbedenkers. Zo is er een ouder die een compleet nieuwe rekenuitvoering van Yahtzee heeft bedacht. Ook is er een vader die via een tablet een app ontwikkeld heeft en via een soort van ganzenbord met slangenkuil de tafels probeert te leren aan zijn kind.

Wat ik zie is dat kinderen die spelenderwijs automatiseren veel verder komen en het veel vlugger oppakken dan kinderen bij wie dat niet het geval is. Een zeer waardevolle conclusie, zou ik zeggen.

Tips om te oefenen

Wil je thuis automatiseren met je kind? Wil je de tafels, breuken of welke andere vorm van rekenonderwijs, nog eens stevig vastpakken? Dan heb ik hier nog enkele tips om het oefenen meer betekenis te geven:

1. Oefen niet de hele dag door

School is school en thuis is thuis. Het moet niet zo zijn dat er thuis ook nog volop geleerd en gewerkt moet worden. Want wanneer kan een kind dan even lekker ontspannen? Kies dus een vast moment, bijvoorbeeld tien minuten voor het eten of tijdens het inruimen van de vaatwasser, waarop je wat zaken oefent en herhaalt.

2. Oefen alleen wat zinvol is

Deze behoeft eigenlijk geen uitleg, maar toch zet ik hem er tussen. Maar al te vaak zie ik dat ouders blijven oefenen wat een kind al beheerst. Op zich goed om te onderhouden, maar niet tot in den treure. Het is de kust om enerzijds te oefenen en anderzijds iets nieuws te leren. Een uitdaging stellen helpt enorm bij kinderen.

3. Blijf warmhouden

Altijd blijven warmhouden, want tafels en andere strategieën kunnen heel snel wegzakken. Zeker tijdens vakanties (en met name de zomervakantie) moet je volop blijven oefenen.

4. Doe zelf mee

Af en toe de rollen omdraaien is voor kinderen erg leuk. Wie wil niet dat zijn of haar vader/ moeder meedoet? Beantwoord jij eens wat vragen! Lukt het jou om de tafels op te noemen? Speel spelletjes mee en maak er een mooi moment van met je kind.

5. Overleg met de docent

Heb je twijfels over je aanpak of vraag je je af of je goed bezig bent? Overleg dan altijd met de docent van je kind. Hij of zij heeft meer kennis van zaken en kan je dan ook prima begeleiden in het ondersteunen van je kind. Zeker met het oog op toekomstige Cito’s kan dat raadzaam zijn.